Стыль тэксту – 3.Стылі беларускай мовы і іх характарыстыка

тыпы тэкстау у беларускай мове

О, сябры появились)) ) Девушка, Вы на РОССИЙСКОМ сайте задаете вопрос про БЕЛОРУССКУЮ литературу. Да ещё и на мове пишете. И что? Кто Вам должен ответить?

Апавяданне, апісанне, разважанне

Апісанне ўжываецца для характарыстыкі прадметаў, з’яў, асоб. У ім пералічваюцца прыкметы ў пэўнай паслядоўнасці. Найбольш важнай прыкметай апісання з’яўляецца статычнасць, таму часцей тут выкарыстоў-ваюцца назоўнікі, прыметнікі, радзей дзеясловы-выказнікі, якія, як правіла, аднолькавай формы і маюць значэнне знаходжання, існавання. Адрозніва-юць навуковае, справавое, мастацкае апісанне, ці апісанне назіраецца ў тэкстах навуковай, тэхнічнай, мастацкай, афіцыйна-справавой літаратуры. Апавяданне служыць для перадачы падзей, якія разгортваюцца ў часе, маюць дынаміку. Менавіта гэта прадвызначае значную ролю дзеясловаў. Разважанне – выклад думкі, для якога найбольш характэрна лагічнасць і аргументаванасць. Будуецца яно сінтэтычна, ці індуктыўна (калі ад агульных палажэнняў аўтар ідзе да прыватных), і, наадварот, аналітычна, ці дэдуктыўна. Разважанне змешанага тыпу найбольш пашырана ў навуковых тэкстах, публіцыстыцы.

touch.otvet.mail.ru

стыль — Белорусский-Русский Словарь — Glosbe

be Убудаваны стыль SGIName

KDE40.1ru В морозилку

be Стыль лініі

KDE40.1ru Знаешь, Деймон не давал мне вербены

be Усталёўка бягучага стылю для прагляду

KDE40.1ru следующей встрече

be Табліцы стыляў Тут вы можаце вызначыць, як Konqueror будзе паказваць табліцы стыляў

KDE40.1ru Если я объявлю сестричке о назначении, она поднимет шум до Вашингтона

be Мэнэджэр стыляў

KDE40.1ru Я думал, ты должен был быть здесь в прошлую пятницу

be Стыль ліста

KDE40.1ru Поверьте мне, Ваше Величество, мы не щадим усилий что бы её вернуть

be Стыль Windows (зварот карэткі і перанос радка

KDE40.1ru Да, я знаю, где ваши дети

be Просты і элегантны стыль #. Name

KDE40.1ru Я хочу создавать игры, что мне нужно делать?

be Стварэнне стылю на аснове вылучанай урэзкі

KDE40.1ru У нас здесь очень замкнутая жизнь.Это наверное здорово, выйти наружу и дышать

be Мэнэджэр стылю табліц

KDE40.1ru А, так ты сидел?

be Наставіць стыль віджэтаў

KDE40.1ru Ты понял, Лексс?Да, Стэн

be Прэзентацыя ў стылю KDE #Name

KDE40.1ru Делай все по инструкции

be INDIRECT(тэкст спасылкі, стыль A

KDE40.1ru Боже, да она хочет написать работу о его творчестве перед самым выходом моей книги

be Змяніць атрыбуты стыляў табліц

KDE40.1ru Приобщайся

be Мой муж з’ехаў з горада разам з дзяцьмі, таму што я заўседы пачынаю рабіць вар’яцкія рэчы ў стылі Джэксана Поллака, калі проста пішу і знаходжуся ў рэжыме даследчыка.

QEDru Брось свою пушку!

be Стыль Macintosh (толькі зварот карэткі

KDE40.1ru Знаете, я схожу за документами Тедди

be Судна пад кароткай ветразь, выкананы ў стылі- аўтаў на мачце галовамі, з нецярпеннем сканавання шырокае прастору вакол іх, мае зусім іншы паветра з тых, хто займаецца рэгулярнымі плаванне «.

QEDru Бледный, жирный, толстый членосос

be Нарэшце, з дапамогай значна выгінаючыся і гучна і бесперапынны expostulations на unbecomingness яго абдымаць таварышаў мужчын у тым, што шлюбная роду стыль, я атрымалася вылучыць рохкаць, а таксама у цяперашні час, ён адхапіў руку, страсянуўся увесь, як сабака- вадалаз толькі ад вады, і сеў у ложку, жорсткай, як шчупак з персаналам, гледзячы на мяне, і праціраючы вочы, як быццам ён не наогул памятаю, як я прыйшоў, каб быць там, хоць і цьмянае ўсведамленне ведаючы, што- то пра мяне здавалася, павольна зара над ім.

QEDru Достаточно?

be Просты стыль старонкі

KDE40.1ru Также ваш адвокат может присутствовать во время допроса сейчас или в будущем

be Стварыць стыль з вочка

KDE40.1ru баксов в месяц

be Стыль, які створаны для працы з высокакантрастнымі колернымі схемаміName

KDE40.1ru Объяснит почему ты здесь и даст нам время найти выход отсюда

be Убудаваны палепшаны стыль MotifName

KDE40.1ru Мы их так вздули, но потом они начали применять какие- то приемчики

be Табліца стыляў XSL

KDE40.1ru Я планировал это в деталях целый вечер… предупреждение о спойлерах: наша последняя остановка будет через несколько часов тусовки в клубе, и это будет через трое суток от этого момента

be Стылі карыстача

KDE40.1ru Там… там по экрану ходит резиновый говномонстр

be Выкарыстоўваць зададзеную карыстальнікам табліцу стыляў

KDE40.1ru Предупреждение о возможной японской…… агрессии в любом направлении

ru.glosbe.com

Заданне . Прачытаць тэксты. Вызначыць стыль.

⇐ ПредыдущаяСтр 2 из 5Следующая ⇒

Тэкст 1. У Мінску закуплены унікальны апарат для дыягностыкі астэапарозу. Ён устаноўлены ў 1-ай гарадской клінічнай бальніцы, у якой дзейнічае гарадскі цэнтр прафілактыкі астэапарозу. Урачы змогуць праводзіць хуткую, амаль імгненную дыягностыку захворвання і ацэньваць рызыку пераломаў. Цяпер такі апарат ёсць у Рэспубліканскім цэнтры медыцынскай рэабілітацыі і бальнеалячэння. Яшчэ адзін апарат ёсць у Гомелі. (“Звязда”)

Тэкст 2. Пячоначная недастатковасць з’яўляецца цяжкім ускладненнем як да-, так і пасляаперацыйнага перыяду ў хворых на востры халангіт на фоне механічнай жаўтачкі.Прычынай механічнай жаўтачкі і вострага халангіту вы ўсіх выпадках быў халедахалітыяз, а ў 12 хворых – у спалучэнні са стэнозам Фатэрава сасочка. Пасля правядзення комплекснага абследавання ўсе хворыя аперыраваны. Дыягназ вострага халангіту ў час аперацыі пацвярджаўся наяўнасцю гною, хлоп’яў фібрыну ў прасвеце гепатыка халедоху. У пасляаперацыйны перыяд праводзілі інфузійна-дэтаксікацыйную і антыбактэрыяльную тэрапію, санацыю жоўцевыводзячых шляхоў, прымянялі гепатапратэктары і антыаксіданты. (М. Бала, Н. Бацвінкоў і інш.)

Тэкст 3.Вера Іосіфаўна ўжо даўно хварэла на мігрэнь, але ў апошні час, калі Коцік кожны дзень палохала, што паедзе ў кансерваторыю, прыпадкі пачалі паўтарацца ўсё часцей. У Туркіных перабывалі ўсе гарадскія ўрачы; дайшла нарэшце чарга і да земскага. Вера Іосіфаўна напісала яму чуллівае пісьмо, у якім прасіла яго прыехаць і аблягчыць яе пакуты. Старцаў прыехаў і пасля гэтага стаў часта бываць у Туркіных, вельмі часта… Ён сапраўды крыху дапамог Веры Іосіфаўне, і яна ўсім гасцям ужо гаварыла, што гэта незвычайны, цудоўны доктар.

(А. Чэхаў “Іоныч”)

Тэкст 4. І толькі тады Выліваха зразумеў, што перад ім таксама жанчына, з нянавісцю да шчаслівейшых і зайздрасцю да іх.

— Што, Выліваха, можа, згуляем на кветку? – спытала яна.

— Я магу гуляць сабою. Але я не гуляю роднай зямлёй.

— Што ж, — ужо абыякава сказала Смерць, тады ідзі да Арахны, дзяўчо.

— Але я не хачу туды, — непаразумела сказала Бярозка.

— Як я цябе ненавіджу, — сказаў Выліваха бязносай. – Зусім як нашых радцаў і князей.

— А між тым я добрая, — сказала Смерць. – Хочаце, ідзіце ўдвох. У.Караткевіч.

Тэма №5

Навуковы стыль

Навуковаму стылю ўласцівы лаканічнасць, інфарматыўная насычанасць, нейтральныя словы з намінатыўным значэннем і спецыяльная тэрміналогія. Так, медыцынская тэрміналогія мае ў асноўным грэчаскае і лацінскае паходжанне, хаця і змяшчае досыць вялікі пласт уласнай лексікі. Часам ў навуковым стылі прысутнічаюць словы з іншамоўнай графікай, схемы, графікі, умоўныя абазначэнні. Навуковы стыль характарызуецца:

1. Ужываннем формамі множнага ліку рэчыўных назоўнікаў:солі, вапны, маслы

2. Складаназалежнымі сказамі, даданая частка якіх нясе асноўную інфармацыю, а галоўная часта пазбаўлена зместу:Неабходна падкрэсліць, што…; Трэба адзначыць, што…; Можна сказаць, што… і г.д.

©2015 arhivinfo.ru Все права принадлежат авторам размещенных материалов.

arhivinfo.ru

5. Жанры навуковага стылю. Кампазіцыйна-структурная арганізацыя навуковага тэксту

Жанры навуковага стылю – канкрэтныя разнавіднасці навуковых тэкстаў, якія адрозніваюцца па функцыях і структуры, напрыклад, навуковы артыкул, рэцэнзія, рэферат і інш. Гэтыя жанры навуковых тэкстаў аб’яднаны агульнымі ўласцівасцямі, яны з’яўляюцца другаснымі жанрамі (складаюцца на аснове арыгінальных, першасных тэкстаў).

Звычайна пад тэкстам маюць на ўвазе менавіта пісьмовы прадукт маўленча-мысліцельнай дзейнасці чалавека, ён істотна адрозніваецца ад вуснага маўлення. Пісьмовы тэкст максімальна стандартызаваны і ўнармаваны. Кампазіцыйна навуковы тэкст утрымлівае тры часткі:

уступную (аглядную), асноўную і заключную (выніковую). Выбар кампазіцыі навуковага тэксту залежыць ад розных фактараў: пастаўленай навуковай задачы, метаду даследавання, навукі, жанру, традыцый, індывідуальнага стылю аўтара.

У жанравых адносінах навуковы стыль з’яўляецца адным з самых разнастайных. Асноўнымі жанрамі навукова-вучэбнага падстылю з’яўляюцца анатацыя, рэферат, канспект, тэзісы.

Рэферат (ад лац. reffereдакладваць, паведамляць’) – сціслае, кампазіцыйна арганізаванае, адэкватнае паводле сэнсу выкладанне зместу крыніцы інфармацыі (кнігі, артыкула, даследавання). Мэта рэферата – перадаць асноўную, галоўную інфармацыю, якая ўтрымліваецца ў першасным тэксце, новыя і істотныя звесткі. Рэферат павінен быць інфарматыўным, вызначацца паўнатой выкладання, аб’ектыўна перадаваць змест тэксту (кнігі). Рэферат можа быць

рэпрадуктыўным, які ўзнаўляе змест першаснага тэксту, і прадуктыўным, які ўтрымлівае крытычны, творчы аналіз і асэнсаванне тэксту крыніцы.

Сярод рэпрадуктыўных рэфератаў вылучаюць рэферат-канспект і рэферат-рэзюмэ. Прадуктыўныя рэфераты прадстаўлены рэфератам-аглядам (некалькіх тэкстаў або розных пунктаў гледжання) і рэфератам-дакладам, які мае разгорнуты характар і побач з аналізам інфармацыі дае аб’ектыўную ацэнку стану праблемы.

У структуры рэферата кожнага тыпу можна выдзеліць тры асноўныя кампаненты:

– бібліяграфічнае апісанне;

– рэфератыўны тэкст;

– даведачны апарат.

Як і кожны навуковы тэкст, рэферат мае пэўную кампазіцыю:

– уступ (уводзіны), дзе прыводзяцца выходныя звесткі пра тэкст, інфармацыя пра аўтара, тэма і праблема даследавання;

– пералік асноўных пытанняў і праблем, пра якія гаворыцца ў першакрыніцы, вызначэнне кампазіцыі тэксту;

– аналіз самых важных, на думку аўтара, пытанняў, наяўнасць ілюстрацыйнага матэрыялу;

– агульныя высновы, вынікі па разгледжаных праблемах тексту.

Трэба адзначыць, што мова рэферата ўтрымлівае характэрныя для дадзенага жанру навуковага стылю клішэ, якія выкарыстоўваюцца ў пэўных частках тэксту рэферата (аўтар аналізуе праблему…; далей разглядаецца…; такім чынам, аўтар прыходзіць да высновы, што…).

Анатацыя (ад лац. “аnnotatio” – заўвага) – сціслая характарыстыка тэксту з пункту гледжання зместу, формы і іншых асаблівасцей.

Сутнасць і прызначэнне анатацыі заключаецца ў тым, што яна дае кароткую (сціслую) характарыстыку інфармацыі і адказвае на пытанне, пра што гаворыцца ў тэксце. Анатацыя дае агульнае ўяўленне пра змест твора, можа даваць папярэднюю інфармацыю пра незнаёмы тэкст і тым самым дапамагае ў пошуку і адборы неабходнай інфармацыі.

Вызначаюць наступныя віды анатацый: даведачныя, рэкамен-давальныя, агульныя, спецыялізаваныя, групавыя і інш. Аднак у навуковай дзейнасці найбольшае распаўсюджанне атрымалі даведачныя анатацыі.

Кожная анатацыя мае дзве абавязковыя часткі:

1) бібліяграфічнае апісанне – перад тэкстам анатацыі даюцца выходныя даныя (аўтар, назва, месца і час выдання) у намінатыўнай форме. Гэтыя даныя магчыма ўключаць і ў першую частку анатацыі;

2) тэкст анатацыі. Звычайна анатацыя складаецца з дзвюх частак. У першай частцы фармулюецца асноўная тэма тэксту, артыкула; у другой частцы пералічваюцца (называюцца) асноўныя палажэнні, задачы, робяцца высновы.

Суб’ект дзеяння ў анатацыі звычайна не называецца, таму што ён зразумелы, вядомы з кантэксту; актыўна ўжываюцца пасіўныя канструкцыі. У анатацыі вызначаецца, што новага змяшчае дадзены твор у параўнанні з іншымі. Галоўная памылка пры складанні анатацыі – празмернасць інфармацыі з тэксту, паўторы, неабавязковыя фразы, наяўнасць уласных ацэнак. Анатацыя мае строга лагічную кампазіцыю, кожная частка яе павінна пачынацца з чырвонага радка.

Тэзісы – коратка сфармуляванае асноўнае палажэнне даклада, навуковага артыкула. У тэзісах лагічна і сцісла выкладаецца асноўная думка. Кожны тэзіс, які складае звычайна асобны абзац, асвятляе нейкую мікратэму. Тэзісы з’яўляюцца адным з найбольш устойлівых з пункту гледжання нарматыўнасці жанраў навуковага стылю. Да тэзісаў прад’яўляюцца патрабаванні стылістычнай чысціні і аднароднасці мовы, у іх недапушчальныя эмацыянальна-экспрэсіўныя сродкі, змешванне форм розных жанраў (анатацыі, рэзюмэ, плана і г.д.).

Такім чынам, сферы прымянення навуковага стылю вельмі шырокія і разнастайныя. Апошнім часам з улікам навукова-тэхнічнай рэвалюцыі ў грамадстве гэты стыль аказвае дастаткова моцны ўплыў на літаратурную мову. Таму кожны спецыяліст павінен добра ведаць навуковую тэрміналогію сваёй спецыяльнасці, умела карыстацца рознымі жанрамі навуковага стылю ў залежнасці ад сітуацый у сваёй прафесійнай дзейнасці.

Літаратура

1. Булахов, М.Г. Основные вопросы сопоставительной стилистики русского и белорусского языков / М.Г. Булахов. – Минск, 1979.

2. Винокур, Т.Т. Закономерности стилистического использования языковых единиц / Т.Т. Винокур. – М., 1980.

3. Губкіна, А.В., Зразікава, В.А. Беларуская мова. Эканамічная лексіка. – Мінск, 2009. – 200 с.

3. Каўрус, А.А. Стылістыка беларускай мовы / А.А. Каўрус. – Мінск, 1960.

4. Каўрус, А.А. Культура слова / А.А. Каўрус. – Мінск, 1983.

5. Ляшчынская, В.А. Беларуская мова. Тэрміналагічная лексіка / В.А. Ляшчынская. – Мінск, 2001.

6. Пытанні білінгвізму і ўзаемадзеянняў. – Мінск, 1976.

7. Пумпянский, А.Л. Информационная роль порядка слов в научной и технической литературе / А.Л. Пумпянский. – М.: Наука, 1974. – С. 56 – 65.

8. Розенталь, Д.Э. Практическая стилистика русского языка / Д.Э. Розенталь – М., 1965. – С. 68 – 69.

9. Справочник-практикум. Культура устной и письменной речи делового человека. Для самообразования. – Минск: Флинта, Наука, 1997.

10. Сямешка, Л.І. Курс беларускай мовы / Л.І. Сямешка, І.Р. Шкраба, З.І. Бадзевіч. – Мінск, 1996.

11. Цікоцкі, М.Я. Стылістыка беларускай мовы / М.Я. Цікоцкі. – Мінск, 1976.

12. Юрэвіч, А.К. Стылістыка беларускай мовы / А.К. Юрэвіч. – Мінск, 1983.

studfile.net

65. Вызначыце стыль прапанаванага тэксту. Назавіце агульныя стылявыя рысы і моўныя асаблівасці гэтага стылю.

Па заказе Ефрасінні полацкім майстрам Лазарам Богшам у 1161 г. быў зроблены напрастольны крыж для царквы святога Спаса. Крыж шасціканцовы. Ягоная форма сімвалізуе створаны Богам за шэсць дзён сусвет. Аснова крыжа – кіпарыснае дрэва, з якога выраблялі асабліва важныя культавыя рэчы. Рэліквія мае вышыню 51 см; а таўшчыню – 2,5 см. Крыж быў аздоблены каштоўнымі камянямі, упрыгожаны выявамі евангелістаў, заснавальнікаў праваслаўя, святых Ефрасінні і яе бацькоў. Паводле задумы Ефрасінні, святыня павінна была вечна «жыватварыць» душы палачанаў і ўсіх насельнікаў роднае зямлі. Крыж спалучаў хрысціянскія каштоўнасці з патрыятычнымі ідэаламі. Ён адначасова быў сімвалам і святасці старажытнай Беларусі, і яе дзяржаўнасці.

Крыж Ефрасінні – яшчэ і каштоўны помнік нашага пісьменства. Кароткі дробны надпіс паведамляе імя майстра: «Господи, помози рабоу своемоу Лазорю, нареченному Богъши, съделавъшему крьстъ сии цръквни святаго Спаса о Офросиньи». На пазалочаных пластках выбіты вялікі тэкст з цікавымі гістарычнымі звесткамі. У першай частцы тэксту паведамляецца кошт дарагіх металаў і камянёў, што пайшлі на аздабленне крыжа. 40 грыўняў – мабыць, атрыманая майстрам плата. Гэта вялікія па тым часе грошы: прыкладна столькі плацілі за паўтары сотні лісіных шкур. Богша, у хрышчэнні Лазар, быў заможны і асабіста свабодны чалавек. Другая частка тэксту змяшчае тыповы для таго часу тэкст праклёну, які забараняе любому чалавеку выносіць крыж з належнага яму месца.

У канцы 12 ст. рэліквію вывезлі з Полацка смаленскія князі. Захапіўшы ў 1514 годзе старажытны беларускі горад Смаленск, вялікі князь Васіль забраў крыж у Маскву. У час полацкай вайны святыню вярнулі на ранейшае месца. Палачане захоўвалі крыж у Сафійскім саборы. У савецкі час Вацлаў Ластоўскі перавёз крыж у Мінск. У 1929 годзе ён трапіў у Магілёў, адкуль знік у 1941 годзе. Пошукамі крыжа ў розны час займаліся навукоўцы Адам Мальдзіс і Георг Штыхаў, журналіст Алесь Лукашук, дзеячы беларускай эміграцыі. Найбольш верагодна, што наша нацыянальная святыня знаходзіцца ў адным з музейных сховішчаў Расіі. У 1997 годзе беларускі мастак-ювелір Мікола Кузьміч завяршыў пяцігадовую працу над стварэннем вобразу Крыжа святой Ефрасінні (У. Арлоў, А.С.Майкровіч).

66. Да якога стылю належыць наступны твор? Аргументуйце свой адказ.

Чорнай навалаю коціцца зверху

Гвалт небывалы,

Раз’ятраны вэрхал.

У кіраўнічых суровых прамовах

Бэсціцца зноў беларуская мова:

Быццам бы наскія словы не здатны

Выказаць талент і розум выдатны.

Новай уладзе не пашанцавала –

Хоць да спадобы ёй бульба і сала,

І самазвалы,

І фермы,

І нівы,

Непераборлівы люд наш цярплівы,

Бор карабельны

І мёд верасовы, –

Косткаю ў горле –

Народная мова.

Колькі цкавалі яе і глумілі,

А не складае падбітае крылле,

А ўсё жыве і ніяк не канае –

Песня азёрная,

Казка лясная.

Перажыла наша родная мова

І Бенкендорфа, і Мураўёва,

Панскія здзекі,

Чэкісцкія чысткі,

Рогат імперскі,

Вырак фашысцкі…

Тых,

Што з трасянкаю ў галаве,

Перажыве!.. (Г. Бураўкін. Зб. “Паміж зоркай і свечкай“)

studfile.net

Оставьте комментарий